بررسی تطبیقی دیوار نگاره های کاخ گلستان و باغ نارنجستان قوام- پروژه عملی: «بندگی نامه»

بررسی تطبیقی دیوارنگارههای دو ساختمان همعصر از دوره قاجار میتواند دانش فنی و هنری ما را ارتقاء دهد و دیدگاه هنرمندان پیشین را تا حدی آشکار سازد. دیوارنگاری در ایران تجربه دیرپایی را پشتوانه خود دارد. این تجربهها همآهنگ با فضاسازی مورد نظر در معماری ایرانی تکامل و پیشرفت کرده است. نتیجه این روند، اصولی را در دیوارنگاری ایجاد کرده تا نقشها و موضوعهای همسنخ را بتوان بر بدنه معماری نگاشت و آنها را همسو با هدف معماری درآورد. از یک سو دیدگاههای فرهنگی و از سویی دیدگاههای زیباییشناختی در شکل دهی به این اصول و روشها سهیم بودهاند. با استفاده از کادربندی مناسب، قابها و حاشیههای تزیینی، آرایههای مناسب، توجه به منظر بیننده، رنگبندی، انتخاب مضامین مناسب و نماد پردازی در رنگ و فرم، دیوارنگاری و معماری هماهنگسازی شده است. بررسی این اصول، ملاکهایی به دست داد تا دیوارنگارههای کاخ گلستان در تهران و نارنجستان قوام در شیراز مقایسه شوند. چون در کاخ گلستان معماری اولیه ساختمان دچار تغییرات پیدرپی شده لذا نمیتوان به خوبی کیفیت دیوارنگارهها را در وحدت یکپارچهاش بررسی نمود؛ در حالی که در نارنجستان قوام چنین نیست. با وجود شباهتهای میان نگارههای دو ساختمان میتوان ویژگی پویایی و آزادی قلم را در کاخ گلستان و ایستایی و رعایت اصول هماهنگی را در نارنجستان بیشتر مشاهده کرد. میتوان گفت، در کنار رعایت تمامی اصول مطرح، با ملاکهای امروزین در این دو بنا، ویژگیهای افزونتری را برخوردار میباشند.